Sahteciliğin Yasal Boyutu

Banknot sahteciliği ile ilgili olarak ülkemizde çeşitli mevzuat hükümleri mevcuttur. Bunlar,

• 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun "Parada sahtecilik" başlıklı 197. maddesi, "Para ve kıymetli damgaları yapmaya yarayan araçlar" başlıklı 200. maddesi, "Suçu bildirmeme" başlıklı 278. maddesi, "Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi" başlıklı 279. maddesi ve "Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme" başlıklı 281. maddesi,
• 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Sahte para ve değerler üzerinde yapılacak incelemeler" başlıklı 73. maddesi,
• 5320 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun'un "Parada sahtecilikle ilgili bilgilerin toplanması" başlıklı 17. maddesi,
• 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 43/B maddesi,
• "Sahte Banknot İzleme Sistemi"nin kurulmasına temel teşkil eden, T.C. Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılan ve 9/8/2005 tarih ve 25901 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Sahte Banknotların İncelenmesi ve Değerlendirilmesinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik"

olarak sıralanabilir.

 

5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu

Parada sahtecilik
MADDE 197. - (1) Memlekette veya yabancı ülkelerde kanunen tedavülde bulunan parayı, sahte olarak üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya tedavüle koyan kişi, iki yıldan oniki yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

(2) Sahte parayı bilerek kabul eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılır.

(3) Sahteliğini bilmeden kabul ettiği parayı bu niteliğini bilerek tedavüle koyan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Para ve kıymetli damgaları yapmaya yarayan araçlar
MADDE 200. - (1) Paralarla kıymetli damgaların üretiminde kullanılan alet veya malzemeyi izinsiz olarak üreten, ülkeye sokan, satan, devreden, satın alan, kabul eden veya muhafaza eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılır.

Suçu bildirmeme
MADDE 278 - (1) İşlenmekte olan bir suçu yetkili makamlara bildirmeyen kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) İşlenmiş olmakla birlikte, sebebiyet verdiği neticelerin sınırlandırılması halen mümkün bulunan bir suçu yetkili makamlara bildirmeyen kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.

(3) Mağdurun onbeş yaşını bitirmemiş bir çocuk, bedensel veya ruhsal bakımdan özürlü olan ya da hamileliği nedeniyle kendisini savunamayacak durumda bulunan kimse olması halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza, yarı oranında artırılır.

(4) Tanıklıktan çekinebilecek olan kişiler bakımından cezaya hükmolunmaz. Ancak, suçu önleme yükümlülüğünün varlığı dolayısıyla ceza sorumluluğuna ilişkin hükümler saklıdır.

Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi
MADDE 279. - (1) Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini göreviyle bağlantılı olarak öğrenip de yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Suçun, adlî kolluk görevini yapan kişi tarafından işlenmesi hâlinde, yukarıdaki fıkraya göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme
MADDE 281. - (1) Gerçeğin meydana çıkmasını engellemek amacıyla, bir suçun delillerini yok eden, silen, gizleyen, değiştiren veya bozan kişi, altı aydan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Kendi işlediği veya işlenişine iştirak ettiği suçla ilgili olarak kişiye bu fıkra hükmüne göre ceza verilmez.

(2) Bu suçun kamu görevlisi tarafından göreviyle bağlantılı olarak işlenmesi hâlinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(3) İlişkin olduğu suç nedeniyle hüküm verilmeden önce gizlenen delilleri mahkemeye teslim eden kişi hakkında bu maddede tanımlanan suç nedeniyle verilecek cezanın beşte dördü indirilir.

Parada sahtecilik suçlarında, Cumhuriyet başsavcılıkları ve mahkemeler, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Sahte para ve değerler üzerinde yapılacak incelemeler" başlıklı 73. maddesi uyarınca, el konulan banknotların hepsini Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Merkez ve Şubelerine göndererek gerekli incelemenin yapılmasını ve raporun gönderilmesini isterler.

 

5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu

Sahte para ve değerler üzerinde yapılacak incelemeler
MADDE 73. - (1) Para ve Devlet tarafından çıkarılan tahvil ve Hazine bonosu gibi değerler üzerinde işlenen sahtecilik suçlarında, el konulan para ve değerlerin hepsi, bunların asıllarını tedavüle çıkaran kurumların merkez veya taşra birimlerine incelettirilir.

(2) Yabancı devletlerin paraları ve değerleri hakkında da, yetkili Türk makamların görüşlerinin alınmasına karar verilir.

5320 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun "Parada sahtecilikle ilgili bilgilerin toplanması" başlıklı 17. maddesine uyarınca, parada sahtecilik suçundan dolayı el konulan banknotlar ve bunlara ilişkin bilgiler, Cumhuriyet başsavcılıkları ve mahkemeler tarafından Merkez Bankası bünyesinde oluşturulan sistemde incelenmek ve değerlendirilmek üzere Bankanın merkez ve şubelerine gönderilir. Gönderilen bilgilerin içeriği ve bildirimin sureti, paraların asıllarını tedavüle çıkaran kurum ile İçişleri Bakanlığı'nın görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

 

5320 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun

Parada sahtecilikle ilgili bilgilerin toplanması
MADDE 17. - (1) Parada sahtecilik suçundan dolayı elkonulan sahte paralar ve bunlara ilişkin bilgiler, Cumhuriyet başsavcılıkları ve mahkemeler tarafından paraların asıllarını tedavüle çıkaran kurumca oluşturulacak sistemde incelenmek ve değerlendirilmek üzere paraların asıllarını tedavüle çıkaran kurumun ilgili birimine gönderilir. Gönderilen bilgilerin içeriği ve bildirimin sureti, paraların asıllarını tedavüle çıkaran kurum ile İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak, Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.

 

5326 Sayılı Kabahatler Kanunu 

Madde 43/B

(1) 5411 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan; bankalara, finansal kuruluşlara veya paranın sayım ve incelemesini yaparak bankalara destek hizmeti veren kuruluşlar ile mevzuat çerçevesinde dövize ilişkin işlemler yapmasına izin verilen şirketlere, her ne amaçla olursa olsun ibraz edilen paranın sahte olduğunun anlaşılması halinde, 5237 sayılı Kanunun 278 inci maddesinde düzenlenen bildirim yükümlülüğü yerine getirilmediği takdirde, bu maddede sayılan tüzel kişilere Cumhuriyet savcısı tarafından bin Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir.

 

Sahte Banknotların İncelenmesi ve Değerlendirilmesinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

T.C. Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılan ve 9/8/2005 tarih ve 25901 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 18 maddeden oluşan bu yönetmelik metninin aslına buradan ulaşılabilmektedir.